Menu
Hotspots

Vondelpark

Jaarlijks trekt het Vondelpark 10 miljoen bezoekers. Het is het grootste en beroemdste gemeentepark in de hoofdstad Amsterdam. De groene oase van een kleine 47 hectare beschikt over een openluchttheater, speelplaatsen voor kinderen en meerdere cafés en restaurants. Het park is geliefd bij zowel de bewoners als de bezoekers.

Geschiedenis

In 1864 neemt een groep particulieren, met als stuwende kracht C.P. van Eeghen, het initiatief tot de aanleg van een rij- en wandelpark. Moeras en weilanden werden aangekocht om dit doel te realiseren. Deels waren het moeras en de weilanden bestemd voor de aanleg van een station van de Staatsspoorwegen. De opdracht om een ontwerp te maken, werd gegeven aan architect J.D. Zocher.

Het eerste deel van het Nieuwe Park, zoals het aanvankelijk wordt genoemd, wordt voor het publiek bij aanvang van de zomer in 1865 geopend. Het beeld van de dichter Vondel wordt twee jaar na de opening van het park geplaatst. De zoon van Zocher, genaamd Louis Paul, neemt in 1875 het stokje over en ontwerpt het laatste deel van het park. In 1877 is het park in zijn huidige omvang vrijwel voltooid. Het ontwerp van Zocher wordt tot op de dag van vandaag in grote lijnen gehandhaafd. De Vereeniging tot Aanleg van een Rij- en Wandelpark draagt in 1953 het eigendom van het park over aan de gemeente Amsterdam.

Engelse landschapsstijl

Wist u dat het Vondelpark in de Engelse landschapsstijl is ontworpen? Met behulp van kenmerken uit deze stijl is een park gecomponeerd dat de 19e-eeuwse Amsterdammer de illusie gaf van het perfecte natuurlijke landschap. Bezoekers kunnen in het park de rust opzoeken van de natuur.

IJkmomenten

In beeld gebracht zijn drie belangrijke ijkmomenten voor de ontwikkeling van het park.

Vondelpark 1896

Het beeld wordt in 1896 bepaald door kleine bosschages. Voetpaden en lanen zijn nog onverhard en lopen naadloos in elkaar over. Een aaneengesloten slingerende beek door het park liep vanaf de Stadhouderskade tot aan de Amstelveenseweg. Parksieraden waren te zien op markante plaatsen in de vorm van gebouwen, maar ook als kleinere ornamenten zoals een stenen fontein en een grote vaas.

Vondelpark 1959

Er is veel veranderd in 1959. De watergang in het parkdeel bij de Stadhouderskade is verdwenen. Het park was tot 1953 in particulier beheer van de ‘Vereniging tot aanleg van rij- en wandelpark’. Door het steeds intensievere gebruik kan de vereniging het steeds duurder wordende beheer van het park niet meer betalen. De vereniging schenkt in 1953 het park aan de gemeente Amsterdam. De gemeente besluit om het park te renoveren om de kosten van het beheer te beperken en het park een inrichting te geven om het steeds grotere aantal bezoekers te kunnen ontvangen. Het wordt een renovatie in de geest van de wederopbouw van de jaren 50.

Landschapsarchitect E. Mos legt vanuit een functionalistische visie op landschap de nadruk op grootschaligheid bij de inrichting, ruimtelijkheid en functionaliteit in gebruik en beheer. Veranderingen die hebben plaatsgevonden, zijn onder meer het sterk vereenvoudigen van het groen in het park en de padenstructuur. In dezelfde periode is het Rosarium van 1936 vervangen door het huidige Rosarium. De huidige speelplaatsen zijn in de jaren zestig aangelegd. Het openluchttheater is gebouwd in de jaren 80.

Het park biedt door de meer functionele inrichting die het heeft gekregen in de jaren 50 en 60 voldoende ruimte voor de verdere groei van de bezoekersaantallen in de jaren erna. Eind jaren 60, begin jaren 70 krijgt het Vondelpark nog meer het karakter van een park waar alles kan en (bijna) alles mag.

Vondelpark 1996

Het Vondelpark wordt in 1996 aangewezen als rijksmonument. De historische aanleg van het park, een aantal in het park aanwezige gebouwen en enkele andere onderdelen krijgen in mei 1996 de status van beschermd rijksmonument. Inmiddels is het Vondelpark uitgegroeid tot één van de meest bekende stadsparken van Nederland.

Het gebruik van het park is veranderd en geïntensiveerd. Echter, de steeds grotere aantal bezoekers van het park zorgt voor beheerproblematiek. De grotere bezoekersaantallen leiden tot een grotere vervuiling van het park en een sterkere slijtage van de paden en het groen.

In 1999 is men begonnen met de grootschalige renovatie van het park. Het park gaat hierdoor voldoen aan de eisen van duurzaamheid en intensief gebruik zonder aantasting van de Engelse landschapsstijl.

Activiteiten

Om het park toegankelijk te houden, doet Stadsdeel Zuid met handhaving, politie, beheer openbare ruimte, bewoners en bezoekers er alles aan om dit mogelijk te maken. In het park zijn er door het jaar heen allerlei vrijwilligersactiviteiten.

Om het park schoon, veilig, groen en prettig te houden is het belangrijk om met bewoners, bezoekers en partners van het park aan de slag te gaan. U kunt op verschillende manieren uw steentje bijdragen.

Het Rosarium

Houdt u van rozen of van tuinieren? Dan is het werk in het Rosarium misschien wel iets voor u. Vrijwilligers vanuit de Stichting Hart voor het Vondelpark werken bijna dagelijks aan de verzorging van circa 9.000 rozen in het Rosarium. Benieuwd wanneer u aan het werk kan in het Rosarium? Bekijk de website. Wilt u zich aanmelden als vrijwilliger? Stuur dan een mail. Op de website van het Vondelpark vindt u informatie over het vrijwilligerswerk. Tevens is er deskundige begeleiding, gereedschap, handschoenen, thee en koffie aanwezig.

De Koeienweide

U wordt een tweetal ochtenden in de maand hartelijk welkom geheten om te helpen in de Koeienweide. Onder begeleiding gaat u samen met een groep met schep en laarzen de weide in om te leren over het ecologisch beheer en hoe dit het best onderhouden wordt. Een medewerker van groenbeheer vertelt vaak over de laatste stand van zaken van het water, de beestje en de nieuw (st) e plantensoorten.

Weetjes

Rijksmonument

Wist u dat het Vondelpark als één van de eerste stadsparken in 1996 de status van rijksmonument heeft verkregen? Deze status past bij de cultuurhistorische waarde die het park vertegenwoordigd. Bovendien behoort het Vondelpark tot één van de kroonjuwelen van Amsterdam.

Kinderbad

Het kinderbad ligt in het verlengde van de Kattenlaan. Bij mooi weer kunnen kinderen vanaf mei volop genieten van het koele water. Het bad wordt leeggepompt in september. Benieuwd wanneer uw kinderen onder toezicht kunnen zwemmen? Klik dan hier.

Oppervlakte en indeling

Het Vondelpark beslaat een kleine 47 hectare (470.000 m2) en kent onder andere 16 ha (hectare) aan gras en bermen, 0,2 ha aan rozenstruiken, 8 ha aan water, 10 ha aan ‘verhard’ (speelplaatsen, wegen) en 11 ha aan bosplantsoen. Het park is maar liefst 2 kilometer lang (vanaf de Amstelveenseweg tot aan de Stadhouderskade). 2 kilometer is ook een klein rondje over het asfaltpad (Amstelveenseweg tot de Koninginneweg, langs de waterspeeltuin en weer terug). Ruim 3 kilometer lang is het grootste rondje, voor het Paviljoen langs en naar de Amstelveenseweg.

Flora en fauna

In het park staan ruim 4.700 bomen. Deze bomen zijn verdeeld over 150 verschillende soorten. Verschillende soorten staan op de lijst van monumentale bomen in Oud-Zuid. Twee bomen staan op de lijst van monumentale bomen in Nederland.

Het Vondelpark heeft de bomen in 2001 geïnventariseerd. Tevens zijn de bomen gemeten en benoemd. De meeste voorkomende boomsoorten in het park zijn de meidoorn, es, zomereik, veldesdoorn, plataan en els. Prominent in het park aanwezig zijn de treurwilgen en moerascypressen. Tevens zijn in het park ook mos-, moeras-, zomer- en wintereiken, beuken, Turkse hazelaars, sierkersen, verschillende soorten lindes, walnoten, Italiaanse populieren en de grauw els te vinden.

Struiken en kruiden groeien ook in de bosschages. Bij deze struiken kunt u denken aan de hazelaar, kornoelje, vlier, sneeuwbal en braam. Vooral struiken aan de randen hebben door hun gunstige ligging ten opzichte van de zon bloemen en bessen. Vogels en insecten voelen zich aangetrokken tot de randen. De bodem wordt opgesierd in het voorjaar door verschillende kruiden zoals het sneeuwklokje, winterakoniet, boshyacint, daslook, fluitenkruid, hondsdraf, heksenkruid en look zonder look.

Dieren

Verschillende diersoorten komen voor in het park. De dieren die voorkomen zijn: egel, (ruige) dwergvleermuis, laatvlieger, huis- en bosmuis, eekhoorn, merel, winterkoning, zanglijster, heggenmus, huismus, houtduif, specht en de pimpel- en koolmees, halsbandparkieten, groene en bruine kikker, kleine watersalamander en de pad. Een stel ooievaars mocht het park in 2007 verwelkomen. De ooievaars broedden ook in 2011, 2012 en 2013.

Ongeveer 12 vissoorten kwamen voor in de wateren van het Vondelpark. Bij deze vissoorten kunt u denken aan: aal, brasem, kroeskarper, giebel, karper, vetje, blankvoorn, zeelt, bruine dwergmeerval, snoek, driedoornige stekelbaars en baars.

Naast vissoorten komen er ongeveer 30 vogelsoorten voor. De vogelsoorten die voorkomen zijn: winterkoning, zanglijster, kool-en pimpelmees, heggenmus, zwartkop, tuinfluiter, braamsluiper, tjiftjaf, grauwe vliegenvanger, roodborst, boomkruiper, groenlingen, bonte specht, Vlaamse gaai en de uitheemse halsbandparkieten.